Xinjiang, de meest westelijke provincie van China, is een van de zwaarst beveiligde en meest gemilitariseerde plekken op aarde.
De inwoners van Xinjiang zijn de Oeigoeren, een Turks-islamitisch volk. Ze worden in de gaten gehouden door tienduizenden camera’s die met gezichtsherkenning werken en door surveillance-apps op hun telefoons. Naar schatting 2 miljoen Oeigoeren zitten opgesloten in detentie- en heropvoedingskampen waar ze zowel fysiek als mentaal mishandeld worden.
Sinds jaar en dag beschuldigt de Chinese regering de Oeigoeren ervan islamistisch extremisme in Centraal-Azië te willen importeren.
Er is echter een compleet andere reden waarom China zo met de Oeigoeren omgaat: de regio speelt een cruciale rol in China’s belangrijkste handelsproject, de Nieuwe Zijderoute.
De Nieuwe Zijderoute, die sinds 2013 operationeel is, moet Beijing met zo’n zeventig landen wereldwijd verbinden via spoorlijnen, gasleidingen, scheepvaartroutes en andere infrastructurele hoogstandjes. Het plan wordt beschouwd als het troetelproject van president Xi Jinping en vormt een belangrijk deel van zijn politieke en economische erfenis.
Bovenstaande kaart illustreert de positie van Xinjiang ten opzichte van de verschillende projecten van de Zijderoute.
Het argument van een biljoen euro om Xinjiang eronder te houden
De Nieuwe Zijderoute is verdeeld over zes landenroutes, die gezamenlijk luisteren naar de naam Silk Road Economic Belt, en één maritieme route die logischerwijs Maritime Silk Road genoemd wordt. En zoals wel duidelijk wordt uit het kaartje heeft Xinjiang de pech veel van die projecten te herbergen.
Naar verluidt heeft China tussen de 900 miljard en 7.000 miljard euro in het project geïnvesteerd, aldus het Center for Strategic and International Studies.
De handel in goederen tussen China en andere landen langs de Nieuwe Zijderoute was alleen al in 2018 goed voor zo'n 1,1 biljoen euro, zegt het door de staat gerunde persbureau Xinhua, dat het Chinese ministerie van Economische Zaken citeert.
Experts wijzen erop dat China's groeiende focus op projecten van de Zijderoute gelijke tred houdt met Beijings toenemende onderdrukking van Xinjiang.
China beschuldigt militante Oeigoeren er al sinds begin 2000 van terreur te steunen, en veel Oeigoeren hebben inderdaad China verruild voor Afghanistan en Syrië om daar te vechten als jihadist.
China's felle onderdrukkingscampagne begon echter pas twee jaar geleden in ernst met de komst van Chen Quanguo naar Xinjiang. Quanguo is een kaderlid van de Communistische Partij die eerder naam maakte met het strikte surveillanceprogramma waar de Tibetanen nu onder zuchten.
De Oeigoerse activist Rushan Abbas uit Virginia zei tegen Business Insider: "Dit heeft alles te maken met Xi's persoonlijke project, de Nieuwe Zijderoute. Het land van de Oeigoeren ligt in het hart van Xi's project."